COVID-19: de eerstelijnszorg gaat viraal tegen Corona met een nationale bevraging om de druk op de eerstelijnszorg beter in kaart brengen en coördinatie en samenwerking in de zorg te stimuleren. Dat via een consortium van allerlei eerstelijnsorganisaties dat samenwerkt met de Vlaamse en Federale overheid en enkele start-ups die zich hiervoor geheel vrijwillig inzetten.

Een consortium van academische centra, koepels van beroepsorganisaties en het Vlaams Instituut voor de Eerste lijn dokterde in ijltempo een monitoringsysteem uit om de druk op de eerstelijnszorg in kaart te brengen. Zo moet sneller duidelijk worden waar in België problemen opduiken in de eerstelijnszorg en kunnen gerichte oplossingen uitgewerkt worden.

Het consortium werkt hiervoor samen met de diensten van de Vlaamse en Federale overheid en enkele start-ups die zich hiervoor geheel vrijwillig inzetten.

Niet alleen in de ziekenhuizen, maar ook in huisartspraktijken, woonzorgcentra, apotheken, bij thuisverpleegkundigen, vroedvrouwen, diensten voor gezinszorg en andere eerstelijnsorganisaties zorgt de verspreiding van het nieuwe coronavirus voor grote uitdagingen.

Grote organisaties zoals de diensten voor gezinszorg en diensten voor thuisverpleging, hebben zelf al een monitoringsysteem opgezet. Voortaan krijgen ook andere zorgverleners in de eerste lijn - huisartspraktijken, coördinerend raadgevend artsen uit de woonzorgcentra, triageposten, apotheken, vroedvrouwen en thuisverpleegkundigen – op regelmatige basis een vragenlijst. Hoeveel patiënten heb je vandaag geholpen? Is er voldoende personeel om de zorgtaken uit te voeren? Is er genoeg beschermend materiaal voorhanden?

Barometer

Deze barometer moet de impact van het coronavirus op de eerstelijnszorg beter in kaart brengen. “De eerstelijnszorgverleners vormen de frontlinie in de strijd tegen het coronavirus”, zegt Caroline Verlinde, directeur van het Vlaams Instituut voor de Eerste Lijn.

“We hebben een goed beeld en duidelijke cijfers van de situatie in de ziekenhuizen, maar de impact op de eerstelijnszorg is op dit moment onduidelijk. Deze monitoring moet het mogelijk maken om knelpunten in de eerste lijn vroeger te detecteren om vervolgens gerichte oplossingen te kunnen bieden.”

Snel schakelen

Op basis van de antwoorden wordt een overzicht gemaakt van de situatie in het hele land. Per eerstelijnszone en beroepsgroep wordt een statusrapport opgemaakt dat zowel lokaal als op Vlaams als nationaal niveau gebruikt wordt. In één oogopslag wordt dan duidelijk in welke praktijken en welke regio’s de situatie al dan niet onder controle is.

“Als de situatie dreigt te escaleren, dan zullen we dit eerst opmerken in de eerstelijnszorg. Daarom is het zo belangrijk om ook daar de vinger aan de pols te houden”, zegt professor Bert Aertgeerts (Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde KUL). “Het is ook van belang om de gezondheid van de eerstelijnszorgverleners zelf te monitoren. Als er in een bepaalde regio een tekort is aan zorgverlening, of aan beschermend materiaal, dan moet er door de overheden snel kunnen worden ingegrepen.”

“Onze huisartsen, apothekers, verpleegkundigen, vroedvrouwen en verzorgenden hebben zich in snel tempo moeten reorganiseren”, besluit Caroline Verlinde. “We moeten erover waken dat zij niet overbelast raken om de zorg in de eerste lijn te blijven garanderen. Deze bevraging is belangrijk om een accuraat beeld te krijgen van de situatie en hoe die evolueert.”

Samen sterk in de strijd tegen Corona in de eerste lijn

Het project is een gezamenlijk initiatief van de academische centra voor huisartsgeneeskunde KU Leuven, UAntwerpen en UGent, het academisch centrum voor farmaceutische zorg VUB, Sciensano, Domus Medica, SSMG (la Société Scientifique de Médecine Générale), le Collège de Médecine Générale Francophone de Belgique, het Nederlandstalig Platform voor Thuisverpleegkundigen, het Vlaams Apothekers Netwerk, de Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen en het Vlaams Instituut voor de Eerste Lijn.

Ze werken hiervoor samen met de diensten van de Vlaamse en Federale overheid (Sciensano en Health Data) en enkele start-ups die zich hiervoor geheel vrijwillig inzetten: Doclr, Vioras, Uncapped, Dataminded, Prato ea.