Sinds de Spaanse griep van 100 jaar geleden heeft geen enkele pandemie zoveel impact gehad als het nieuwe coronavirus. In The Lancet is er onlangs een artikel verschenen dat toont hoe belangrijk het is om opnieuw te investeren in de gezondheidszorg.
De pandemie van COVID-19 heeft in Italië tot een ongeziene crisis geleid. Op 21 februari 2020 is in Italië de eerste COVID-19-besmetting vastgesteld. Sindsdien wordt de nationale gezondheidszorg (Servizio Sanitario Nazionale, SSN), die universele toegang tot gezondheidszorg verschaft, geconfronteerd met een toenemende druk. Op 26 maart 2020 waren er in totaal meer dan 80.500 gevallen van COVID-19 bekend en waren reeds meer dan 8.100 mensen aan het virus overleden. In de zwaarst getroffen gebieden staat de SSN op instorten, na een jarenlange fragmentatie en decennia van besparingen, privatisering en gebrek aan personele en technische middelen.
Bovendien wordt de SSN regionaal bestuurd, terwijl de lokale autoriteiten volgens de auteurs verantwoordelijk zijn voor de organisatie en de vergoeding van het gezondheidspersoneel. Daardoor heeft de Italiaanse overheid blijkbaar nog maar weinig speling om de leiding over te nemen.
Daarnaast merken de auteurs op dat de SSN tussen 2010 en 2019 meer dan 37 miljard euro heeft moeten besparen door een geleidelijke privatisering van de zorgdiensten. De uitgaven van de gezondheidszorg bedroegen tussen 2018 en 2020 6,6% van het Bruto Nationaal Product (BNP). In de periode 2020-2022 zou dat aandeel moeten dalen tot 6,4%.
Lombardije is de zwaarst getroffen regio in de laars van Italië. Volgens de geconsolideerde gegevens van 19 maart waren er op die dag 19.884 mensen besmet, van wie 2.168 patiënten waren overleden en 1.006 beademing nodig hadden. Er waren echter slechts 724 bedden beschikbaar op intensieve zorg. De Italiaanse civiele bescherming wil het tekort aan medisch materiaal aanpakken en heeft daarom een versnelde procedure voor een openbare aanbesteding gelanceerd om 3.800 beademingstoestellen, 30 miljoen extra mondmaskers en 67.000 screeningstests voor SARS-CoV-2 aan te kopen. Om een tekort aan gezondheidspersoneel te vermijden, dat overigens te wijten is aan tientallen jaren van gebrekkige aanwervingspraktijken, heeft de Italiaanse overheid de regio’s gemachtigd om 20.000 zorgmedewerkers aan te nemen. Ze stelt daarvoor 660 miljoen euro ter beschikking.
Volgens de Italiaanse auteurs moeten er lessen worden getrokken uit de huidige pandemie van COVID-19. Ten eerste hebben de decentralisatie en de fragmentatie van de gezondheidszorg in Italië ertoe geleid dat de snelheid en de doeltreffendheid van interventies beperkt zijn. Ze zeggen dat de crisis op nationaal niveau beter aangepakt had moeten worden. Vervolgens moeten de capaciteit en de financiering van de gezondheidszorgstelsels versoepeld worden, zodat de gezondheidszorg kan inspelen op buitengewone noodsituaties. Bovendien moeten tijdens noodhulpverlening solide partnerschappen tussen de private en publieke sector geïnstitutionaliseerd worden. Ten slotte moet de personeelswerving op lange termijn gepland en gefinancierd worden. Samenhangende beleidskeuzes en een sterk politiek engagement zijn noodzakelijk om mettertijd een duurzamer systeem op te zetten. Misschien suggesties waar wij ook eens over moeten nadenken?
