Thomas Mortelmans, voormalig student aan de UHasselt die nu doctoreert aan de universiteit van Bazel (Zwitserland), heeft een sneltest ontwikkeld die tegelijk covid-19 en de griep kan opsporen. De test geeft ook informatie over de ernst van een infectie.
Mortelmans trok na een opleiding Biomedische Wetenschappen aan UHasselt voor zijn doctoraat naar het Swiss Nanoscience Institute van de universiteit van Bazel in Zwitserland. Het oorspronkelijke plan was om een test te ontwikkelen om Parkinson op te sporen, maar door de coronapandemie werd het roer omgegooid.
In samenwerking met het Paul Scherrer Institute (PSI) ontwikkelde hij een sneltest voor COVID-19, maar ook voor andere ziektes en coronavarianten die aanwezig kunnen zijn. In tegenstelling tot antigeentests detecteert de test geen viruscomponenten, maar focust de sneltest op de antilichamen die het immuunsysteem produceert in reactie op een infectie.
Voor de test moet een patiënt bij een dokter of testcentrum langsgaan. De sneltest werkt met een druppel bloed, die via een vingerprik wordt afgenomen en gemengd wordt met een vloeistof met nanodeeltjes. Die deeltjes hebben dezelfde structuur als de spike-eiwitten van COVID-19, waaraan antilichamen zich dus ook zullen vasthechten bij een eventuele infectie.
Door toevoeging van kleine fluorescerende deeltjes zullen de nanodeeltjes die zich vasthechten, ook oplichten onder de microscoop. "Hoe meer antilichamen de patiënt heeft gevormd, hoe helderder het lichtsignaal is, en hoe sterker de immuunreactie. Op die manier kan COVID-19 duidelijk gediagnosticeerd worden", legt Mortelmans uit. "Bovendien kan je de signaalsterkte gebruiken om te zien of het immuunsyteem goed reageert - en een mild verloop verwacht kan worden - of dat het immuunsysteem mogelijk overreageert, wat een risico voor complicaties betekent."
Door nanodeeltjes van verschillende grootte en met een verschillende oppervlaktestructuur met de druppel bloed te vermengen, kan tegelijk ook op andere ziektes getest worden. Het is zelfs mogelijk om verschillende antilichamen die het immuunsysteem produceert op verschillende fases van de ziekte te identificeren, aldus Mortelmans.
"De test kan bijvoorbeeld groene fluorescerende deeltjes gebruiken die zich vasthechten aan antilichamen in de vroege fase van een infectie, en rode fluorescerende deeltjes voor antilichamen die in latere fases geproduceerd worden", zegt Mortelmans. "We zouden ook zonder problemen bijvoorbeeld tien verschillende ziektes tegelijk kunnen testen en daarbij vier verschillende kleuren gebruiken."
De sneltest moet de voorspellende kracht van sneltesten substantieel verhogen, klinkt het nog. De nieuwe test zou bovendien even goedkoop, snel en gebruiksvriendelijk moeten zijn. Voordat de test op de markt kan komen, moet er echter nog verder onderzoek gebeuren.
Bedoeling is om de test nog sneller en gemakkelijker uitvoerbaar te maken, aldus de onderzoekers. De test neemt momenteel 10 tot 30 minuten in beslag, maar volgens de onderzoekers zou het ook op 2 minuten uitgevoerd kunnen worden. Mogelijk kan de test in de toekomst worden uitgevoerd met speeksel in plaats van met bloed, en de onderzoekers willen dat het testresultaat niet langer enkel met een microscoop, maar ook met een smartphone kan gelezen worden.
