Antonio Guterres, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, heeft maandag gesproken over "een noodsituatie in de oceanen". "Helaas hebben we de oceaan voor lief genomen", klinkt het bij de start van een vijfdaagse conferentie over het thema.

In de Portugese hoofdstad Lissabon verzamelen  duizenden politici, deskundigen en milieubeschermers op vraag van de Verenigde Naties om te werken aan het behoud van de kwetsbare gezondheid van de oceanen. "Ons falen om de oceaan te beschermen zal cascade-effecten hebben", aldus Guterres tijdens de openingstoespraak van de vijfdaagse conferentie. 

De zeeën, die meer dan twee derde van het aardoppervlak beslaan, produceren de helft van de zuurstof die wij inademen en zijn een vitale bron van eiwitten voor het dagelijks leven van miljarden mensen. De oceaan speelt ook een sleutelrol bij de instandhouding van het leven op aarde door de gevolgen van de klimaatverandering te verzachten. 

Doordat de zee ongeveer een kwart van de CO2-verontreiniging absorbeert, terwijl de uitstoot de voorbije 60 jaar met 50 procent is toegenomen, is zij zuurder geworden. En dat heeft gevolgen voor het leven in de oceaan. 

"We hebben nog steeds weinig idee van de omvang van de verwoesting die de klimaatverandering aanricht in de gezondheid van de oceanen", aldus wetenschapper Charlotte de Fontaubert. Aan het huidige tempo zal de plasticvervuiling tegen 2060 verdrievoudigen tot een miljard ton per jaar, aldus een recent OESO-rapport. Nu al sterven jaarlijks een miljoen vogels en meer dan 100.000 zeezoogdieren aan microplastics.

De deelnemers aan de bijeenkomst in Lissabon zullen voorstellen bespreken om dit probleem aan te pakken, variërend van recycling tot een totaal verbod op plastic tassen. Het probleem van de overbevissing staat ook op de agenda van de vijfdaagse conferentie, die gezamenlijk door Portugal en Kenia wordt georganiseerd.

De besprekingen zullen zich ook toespitsen op een mogelijk moratorium om de zeebodem te beschermen tegen mijnbouw voor zeldzame metalen die nodig zijn om batterijen te maken voor de ontluikende industrie van elektrische voertuigen. Een coalitie van bijna 100 landen dringt ook aan op een initiatief om beschermde gebieden uit te roepen die 30 procent van de oceanen en het land in de wereld bestrijken.