De Kamercommissie Gezondheid hoort vandaag een reeks ethici in het debat over de verplichting van het coronavaccin. Een eenduidig standpunt houden die er niet op na, al is het duidelijk dat een vaccinplicht naast ethische ook heel wat praktische bezwaren met zich meebrengt.

"Het coronavaccin verplichten voor volwassenen zonder medische contra-indicaties is in principe ethisch aanvaardbaar", zei Zeger Debyser van het comité voor bio-ethiek. Om dan een hele waslijst aan voorwaarden op te sommen. Zo kan het volgens het raadgevend comité enkel als er sprake is van een "matuur vaccinatieschema op basis van een duidelijke wetenschappelijke consensus", wat nu niet het geval is, en rijzen ook vragen op vlak van schadeloosstelling of sancties."

Zeker dat laatste element is problematisch, bleek uit de uiteenzetting van Debyser en zijn collega Virginie Pirard. De sancties moeten bij wet bepaald, duidelijk omschreven en proportioneel zijn, klonk het, maar hoe dat er concreet moet uitzien is minder helder. Wat niét kan is duidelijker. "We kunnen in geen geval het recht op zorg ontzeggen of mensen fysiek dwingen. Dat zijn twee fundamentele bakens."

Debyser en Pirard staan niet alleen met die analyse. Ook Tom Goffin, docent gezondheidsrecht aan de Universiteit Gent, heeft bedenkingen. "De vraag pro of contra vaccinplicht is niet zo gemakkelijk te beantwoorden. We moeten ons heel wat vragen stellen - waarom, wie, hoe - en moeten erover waken dat we de minst verregaande maatregel treffen om ons doel te bereiken."

In dat opzicht is er mogelijk méér winst te boeken door in te zetten op sensibilisering en transparantie, om twijfelaars op die manier over de streep te halen. "Misschien kunnen we daar nog meer mensen mee overtuigen dan door het grof geschut boven te halen. We moeten de minst verregaande maatregel treffen om het doel te bereiken", zei Goffin. 

Meer fundamenteel stelt zich de vraag of het momentum voor de vaccinatieplicht niet al gepasseerd is, haalde onder meer Debyser van het comité voor bio-ethiek aan. De omikron-variant luidt mogelijk een soort eindspel van de pandemie in, gaf de Wereldgezondheidsorganisatie eerder al aan, waarna we eerder in een endemische situatie komen, te vergelijken met het jaarlijkse griepseizoen. Een vaccinplicht moet niet alleen op dit moment noodzakelijk zijn, maar moet dat over een aantal maanden nog altijd zijn, stipte Goffin aan. Dat vergt een ingebouwd systeem om de verplichting voortdurend te herevalueren.

Vorige week hoorde de Kamer al een resem medische experts. Ook daar is de vaccinplicht niet voor iedereen het voorkeursscenario, zo bleek.