Het aantal verzoeken om euthanasie is tijdens de Covid-19-crisis licht gedaald. Dat is een van de elementen die naar voren komen uit het tweejaarlijks verslag van de Federale Commissie voor Controle en Evaluatie van Euthanasie. Die pleit ook voor een wetswijziging in de vorm van een opheffing van de anonimiteit van de arts.
Het aantal ontvangen euthanasieverklaringen bedroeg in 2020 en 2021 in totaal 5.145 (2.445 in 2020 en 2.700 in 2021). De lichte daling in 2020 valt samen met de uitbraak van het coronavirus in ons land. Jacqueline Herremans, advocaat aan de Brusselse balie en voorzitter van de Vereniging voor het recht op waardig sterven, ziet een oorzakelijk verband. "Huisartsen mochten hun patiënten niet bezoeken in het Woonzorgcentrum (WZC). In de praktijken waren geen raadplegingen mogelijk. Een euthanasieprocedure vereist echter verschillende gesprekken tussen de arts en de patiënt en overleg met ten minste één andere arts of zelfs twee als de dood niet in de nabije toekomst wordt verwacht.
Vooral oudere patiënten ondergingen euthanasie. Zowat 67 procent is ouder dan 70 jaar, 39 procent is ouder dan 80. Slechts 1,2 procent van het aantal patiënten is jonger dan 40 jaar. Daarbij zaten geen minderjarigen.
In 2020 en 2021 was kanker (63,4 procent) de voornaamste reden waarom patiënten euthanasie ondergingen. Chronische en ongeneeselijke aandoeningen (17,5 procent) vormde de tweede belangrijkste reden. Euthanasie vanwege psychische en gedraggstoornissen (1,9 procent) is eerder uitzonderlijk. In 85 procent van alle gevallen was de patiënt terminaal ziek.
In meer dan de helft van de gevallen (54,3 procent) vond de euthanasie thuis plaats. Daarnaast werd ook euthanasie uitgevoerd in ziekenhuizen en palliatieve eenheden (30,4 procent) en woonzorgcentra (13,4 procent).
Hoewel de commissie de correcte toepassing van de wet benadrukt, dringt zij aan op een wetswijziging. De reden hiervoor is het arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in de zaak van Tom Mortier tegen de Belgische staat.
In zijn arrest constateert het Hof tekortkomingen in de controle achteraf van de euthanasie die op de moeder van eiseres is uitgevoerd. De Federale Commissie voor Controle en Evaluatie van Euthanasie meent dat het probleem alleen kan worden opgelost door de anonimiteit op te heffen. Toen de wet van 28 mei 2002 inzake euthanasie ten uitvoer werd gelegd, werd de anonimiteit van de artsen gewaarborgd om niet door de tegenstanders van de medische praktijk te worden geviseerd.
Deze opheffing van de anonimiteit vereist een wetswijziging. Alleen de wetgever is daartoe bevoegd.
