De eerste resultaten van de Vlaamse preventiebarometer zijn gepubliceerd. In opdracht van het Agentschap Zorg en Gezondheid heeft Sciensano bij 4.000 volwassenen onderzoek gedaan naar hun gedrag en kennis op het vlak van alcohol, tabak en cannabis. Minister van Volksgezondheid Crevits (CD&V) wil met de barometer de juiste middelen kunnen inzetten om ongezond gedrag bij te sturen en gezond gedrag te versterken.

Dat niet jongeren, maar wel 55-plussers het vaakst probleemdrinkers zijn, schreef De Standaard maandagochtend al. Minister Crevits heeft nu ook de volledige resultaten van het onderzoek naar alcohol, tabak en cannabis vrijgegeven. In 2023 volgen nog rapporten over voeding, beweging, sedentair gedrag en mentale en seksuele gezondheid.

Mannen hebben een meer uitgesproken risicoprofiel dan vrouwen wat alcoholgebruik betreft, leert de preventiebarometer. Ze drinken meer dagelijks alcohol dan vrouwen (8,4 procent tegenover 4,7 procent) en meer mannen dan vrouwen vertonen riskant alcoholgebruik (15,9 procent tegenover 4,8 procent drinkt meer dan tien glazen per week).

Sociale druk en alcohol

Wie riskant alcohol gebruikt, heeft vaak de intentie om zijn alcoholgebruik te minderen: 43,8 procent heeft in de afgelopen twaalf maanden geprobeerd om minder alcohol te drinken en 49,1 procent wil in de volgende twaalf maanden minder alcohol drinken. De meerderheid van de personen die ooit alcohol dronken, geeft aan dat ze het makkelijk vinden om met situaties van sociale druk rond alcohol drinken om te gaan.

Moeilijk met situaties van sociale druk kunnen omgaan komt meer voor bij personen die riskant alcoholgebruik vertonen, namelijk mannen en hoogopgeleiden.

Tabak en stopintentie

Wat tabaksgebruik betreft, blijkt ongeveer 1 op de 7 volwassenen te roken (9,0 procent dagelijks en 5,1 procent occasioneel). Van wie dagelijks rookt, heeft 27,6 procent in de afgelopen twaalf maanden geprobeerd om te stoppen, 42,9 procent wil in de komende twaalf maanden stoppen. Ongeveer een kwart van de dagelijkse rokers met de intentie om te stoppen (26,5 procent) weet nog niet op welke manier ze dat willen doen.

Cannabis en wet

Van de Vlamingen tussen 18 en 64 jaar gebruikt 2,3 procent minstens maandelijks cannabis, blijkt ook uit de barometer. Daarvan heeft 25,3 procent in de afgelopen twaalf maanden geprobeerd om te stoppen, 23,9 procent wil in de komende twaalf maanden stoppen. Opvallend: slechts 37 procent van de ondervraagden weet dat er in België volgens de wet geen cannabis mag worden gebruikt.

"Dit onderzoek geeft meer inzicht over hoeveel mensen nu precies roken, drinken enzovoort, welke factoren invloed hebben op hun gedrag en op welke drempels of motivaties we kunnen inspelen om mensen te helpen een gezondere levensstijl aan te nemen", zegt minister Crevits. "Door deze inzichten weten we beter hoe we gericht meer resultaat kunnen krijgen bij de verschillende doelgroepen.

De Preventiebarometer geeft alvast aan dat er grote groepen Vlamingen gezonder willen leven. Met deze resultaten, want meten is weten, kunnen we in Vlaanderen doelgericht veel meer aan preventiebeleid doen. Onze diensten en veel organisaties waarmee we samenwerken, kunnen hiermee verder aan de slag."

Concreet zullen de resultaten nu omgezet worden in rapporten. Overleg met stakeholders en partnerorganisaties moet ervoor zorgen dat het bereik en de impact van preventieve acties verbeterd wordt, zodat er meer op maat van de verschillende doelgroepen kan worden gewerkt. Minister Crevits wil dat al de metingen minstens één keer per legislatuur worden herhaald - een tweede meetpunt zou al in 2025 gebeuren.