Een jaar na het begin van de Russische inval heeft het conflict geen enkel aspect van het leven van kinderen in Oekraïne onberoerd gelaten. Een generatie staat aan de rand van de afgrond, stelt Unicef, het kinderfonds van de Verenigde Naties. Vijf miljoen kinderen hebben geen of nauwelijks onderwijs gekregen. Hun geestelijke gezondheid heeft het zwaar te verduren gekregen, en de toegang van kinderen en gezinnen tot basisvoorzieningen is verwoest.

Naar verluidt zijn meer dan 1.000 gezondheidsvoorzieningen beschadigd of vernietigd door beschietingen en luchtaanvallen, waarbij patiënten - onder wie kinderen - en medisch personeel werden gedood of ernstig gewond en de toegang tot zorg is beperkt. Duizenden kinderen die het conflict in heel Oekraïne ontvluchten, missen essentiële vaccins om hen te beschermen tegen polio, mazelen, difterie en andere levensbedreigende ziekten.

Volgens Philippe Henon, woordvoerder van Unicef België, lopen naar schatting 1,5 miljoen kinderen het risico op depressie, angst, posttraumatische stressstoornis en andere geestelijke gezondheidsproblemen, met mogelijke gevolgen op lange termijn.

Door de oorlog is het onderwijs voor meer dan vijf miljoen kinderen verstoord, waardoor kinderen het gevoel van structuur, veiligheid, normaliteit en hoop dat het klaslokaal biedt, is ontnomen.  De beperkte toegang tot scholen komt na twee jaar van verloren onderwijs door de coronapandemie, en na meer dan 8 jaar verstoring van het onderwijs voor kinderen in Oost-Oekraïne.

Kinderen in armoede verdubbeld

Daarbij komt nog dat de economische crisis en de energiecrisis er stevig hebben op ingehakt. Uit een enquête van Unicef blijkt dat het percentage kinderen dat in armoede leeft bijna is verdubbeld, van 43 procent naar 82 procent. De situatie is vooral acuut voor de 5,9 miljoen mensen die momenteel ontheemd zijn in Oekraïne.

Sinds 24 februari 2022 heeft de hulp van Unicef in Oekraïne zich onder meer gefocust op het verstrekken van onderwijs, het verlenen van psychosociale steun, het bieden van gezondheidszorg en het toegang geven tot veilig water. Eén van de strategische prioriteiten voor dit jaar is om kinderen opnieuw op het spoor te zetten van leren en ontwikkelen en te werken aan het herstel van hun geestelijke gezondheid. Daarnaast zal de Oekraïense overheid steun krijgen om de vaccinatiegraad te verhogen en zullen kwetsbare kinderen alternatieve zorg krijgen.

In december 2022 lanceerde Unicef zijn jaarlijkse oproep voor humanitaire actie voor kinderen. Het VN-kinderfonds heeft 1,1 miljard dollar nodig om te voorzien in de onmiddellijke en langetermijnbehoeften van 9,4 miljoen mensen, onder wie 4 miljoen kinderen, zowel binnen als buiten Oekraïne.

De oproep "Oekraïne 12-12" van het Belgisch Consortium voor Noodhulpsituaties bracht 31 miljoen euro op. De zeven lidorganisaties van het Consortium, waaronder Unicef, verdeelden dat bedrag op basis van een verdeelsleutel. Het VN-kinderfonds zet zijn middelen in voor hulpacties in zowel Oekraïne als in de buurlanden.