Is het tijd voor dwingende maatregelen bij de vaccinatie tegen Covid-19? De experts die maandagnamiddag gehoord werden in de Kamercommissie Gezondheid leken daar niet van overtuigd. Er leek een consensus om het vertrouwen van niet-gevaccineerden in het politieke en gezondheidssysteem te herstellen, en de bevolking beter te informeren.
Professor sociale psychologie Maarten Vansteenkiste (UGent), die sinds het begin van de pandemie meewerkt aan de motivatiebarometer, vindt het weinig doeltreffend om vaccinatie te verplichten. Wie voor een verplichte vaccinatie is, geniet nu reeds de bescherming van een vaccin en schat de risico's verbonden aan de pandemie hoog in. Wie niet gevaccineerd is en de risico's laag inschat, is eerder tegen een verplichte vaccinatie. Er is polarisatie en de verplichte vaccinatie kan psychologische schade veroorzaken, aldus Vansteenkiste.
De professor stelt eerder voor om niet-gevaccineerden te verplichten om in dialoog te gaan met zorgpersoneel dat daarvoor opgeleid is. Het is daarbij niet de bedoeling om te overtuigen, maar om "het vertrouwen te herstellen, te informeren en de beslissing om zich niet te vaccineren beter te begrijpen". Het onderhoud moet niet zozeer leiden tot een vaccinatie, maar wel tot een weloverwogen beslissing. In de voormiddag deed professor Marius Gilbert een gelijkaardig voorstel.
Ongrondwettelijk?
Op Domus Medica-voorzitter Roel Van Giel na, verzetten alle sprekers zich tegen een verplichte vaccinatie. Professor Artificiële Intelligentie Tijl De Bie (UGent) sprak van een overbodige beperking, terwijl filosofe Karin Verelst (VUB) de vaccinatieplicht ongrondwettelijk en in strijd met de grondrechten vond. "Het is stom om te zeggen dat we de gezondheidszorg gaan redden door de grondrechten te schenden. We moeten investeren in de gezondheidszorg, de ziekenhuizen en het personeel", verklaarde ze. Van Giel repliceerde dat België reeds een erg hoge ziekenhuiscapaciteit heeft en dat een systeem altijd een maximumcapaciteit heeft.
Professor Hendrik Vuye (UNamur) vindt dan weer dat het debat over verplichte vaccinatie laat komt, gezien de hoge vaccinatiegraad in België. De ongemakken en kosten voor de samenleving zullen hoger zijn dat "een verwaarloosbare winst".
Risico uitgestelde zorg
Voor de voorzitter van Domus Medica, die zo'n 3.500 huisartsen in Vlaanderen en Brussel vertegenwoordigt, moet de vaccinatieplicht gezien worden in het licht van het grote risico van uitgestelde zorg. "We praten veel over rechten en vrijheden" in dit debat, maar "wat is het recht van een patiënt waarvan de coloscopie telkens uitgesteld wordt tot men een vergevorde tumor ontdekt ten opzichte van een niet-gevaccineerde persoon? Wat is het recht van een patiënt met een hernia wiens operatie uitgesteld is en die moet leven met pijn ten opzichte van een niet-gevaccineerde persoon?", vroeg Roel Van Giel zich af.
Hij wees ook op de vermoeidheid bij het zorgpersoneel en wees op het bitter gevoel dat men heeft wanneer men niet-gevaccineerde mensen verzorgt voor kwalen die vermeden hadden kunnen worden en die ertoe leiden dat andere zorg moet uitgesteld worden.
Van Giel pleitte ook voor een belangrijkere rol voor de huisartsen in de vaccinatiestrategie.
