In het proces tussen een gezin uit Zwijndrecht en de Amerikaanse chemiereus 3M bij de vrederechter in Antwerpen, heeft het bedrijf gezegd dat de "eisers geen enkel negatief gezondheidseffect aanvoerden als gevolg van de blootstelling aan PFAS". Het was voor 3M de eerste keer in een Belgische rechtszaal.

Een actiegroep uit Zwijndrecht van zowat 400 gezinnen koos één gezin dat via het burenrecht naar de vrederechter stapte tegen 3M, dat zich dus moest verantwoorden voor 'bovenmatige burenhinder'. "Het is de eerste keer in België dat een vrederechter zich over aansprakelijkheid zal buigen", zegt de advocaat van het gezin, Geert Lenssens.

Door 3M aan te klagen voor burenhinder, kan het bedrijf zich in theorie moeilijker beroepen op technische details en de wetenschappelijke bewijzen van schade door PFAS in een mensenlichaam. Toch stelde 3M dat "de eisers (het gezin, red.) geen enkel negatief gezondheidseffect aanvoerden als gevolg van blootstelling aan PFAS". Verder zegt het bedrijf door te gaan met het saneren van PFAS (de gronden, red.), en geschillen aan te pakken door zich zo nodig in de rechtbank te verdedigen. 

"De eigendom van de eisers is reeds opgenomen in de geplande saneringsactiviteiten onder toezicht van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij OVAM", stelt 3M. "Er zijn belangrijke procedurele problemen met de vorderingen. Wij zullen ons dossier in deze zaak krachtig verdedigen." 

Momenteel bereidt 3M Belgium, onder toezicht van Ovam, de uitvoering voor van een eerste fase van het bodemsaneringsproject voor de PFAS-bodemverontreiniging rond de site in Zwijndrecht. "3M Belgium zal meer dan 571 miljoen euro investeren ten voordele van de Vlaamse gemeenschap in kader van de sanering", aldus 3M. 

Bloedwaarden

Volgens advocaat Geert Lenssens ziet 3M in essentie niet in wat het probleem is. "En als er al een probleem is, is dat opgelost door de bodem te saneren", aldus Lenssens. "Over de bloedwaarden (met veel PFAS, red.) moeten mijn cliënten, en hun kinderen, zich zeker geen zorgen maken volgens 3M." 

Het burgercollectief van enkele honderden gezinnen groepeerde zich onder de naam Darkwater 3M, geïnspireerd door de Amerikaanse film Dark Waters uit 2019, waarin een advocaat het opneemt tegen een chemische fabriek. Het collectief klaagt de PFAS aan die veel inwoners van Zwijndrecht in hun lichaam hebben.  

Als het gezin een schadevergoeding krijgt, staat de deur open voor nog meer zaken door andere gezinnen. Bij de fabriek in Zwijndrecht zullen de komende jaren overigens 150 tot 250 jobs worden geschrapt, zowel arbeiders als kaderleden. Dat werd begin februari duidelijk op een ondernemingsraad. Vooral de uitfasering van PFAS (tegen 2025) heeft in Zwijndrecht gevolgen voor de werkgelegenheid. 

Dominique Devos, de advocaat van 3M, kon niet reageren op de zaak. Een uitspraak van de vrederechter wordt verwacht in maart.