COVID-19 en de manier waarop landen de overdracht ervan beperken hebben een belangrijke impact op het milieu. Ook omgekeerd heeft de milieuomgeving een impact op de besmettingsgraad, aldus een rapport van de Hoge Gezondheidsaad.

"De huidige situatie toont aan hoe menselijke, dierlijke en planetaire gezondheid intens met elkaar verweven zijn." De raad adviseert om milieu- en gezondheidsgegevens structureel te integreren in het monitoring- en waarschuwingssysteem ter voorbereiding van toekomstige virale uitbraken.

Overzichtsstudies hebben aangetoond dat van de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelstellingen opgesteld door de Verenigde Naties, maar liefst dertien onder grotere druk staan omwille van deze gezondheidscrisis, stelt de Hoge Gezondheidsraad.

"De lockdown, die werd ingevoerd om sociale contacten en de verspreiding van de ziekte te beperken, heeft een enorm effect gehad op de economie. In veel sectoren zijn mensen hun baan verloren en vele landen weten nog niet hoe ze moeten omgaan met de financiële kraters in hun begroting. Op maatschappelijk niveau hebben de contactbeperkingen het sociale weefsel diep geraakt, met verhoogde psychosociale problemen bij ouderen, jongeren en andere kwetsbare groepen in de samenleving tot gevolg."

Wat het milieu betreft hebben de lockdownmaatregelen anderzijds in veel steden over de hele wereld tot drastische verbeteringen geleid, waaronder lagere luchtverontreiniging en betere waterkwaliteit. De vermindering van het verkeer en van industriële activiteiten resulteerde in een lagere uitstoot van broeikasgassen. De vraag rijst hoe we deze effecten in post-covidtijden kunnen beschermen of verlengen.

Luchtvochtigheid en temperatuur

Milieueffectenstudies tonen aan dat klimatologische en luchtverontreinigingsparameters gelinkt zijn aan een verhoogde besmettingsgraad van het virus. "COVID-19 lijkt enerzijds namelijk beïnvloed te worden door temperatuur en luchtvochtigheid. Het virus gedijt goed in de winter, maar zodra de temperatuur stijgt, vermindert de transmissie. Hoe hoger de luchtvochtigheid, zoals in de herfst of winter bij veel regenval, hoe sneller het aantal besmettingen zou stijgen." Het is nog niet helemaal duidelijk welke mechanismen achter deze verbanden schuilen, stipt het rapport aan.

Fijnstof

Omdat COVID-19 in de eerste plaats de luchtwegen infecteert, verbaast het niet dat ook een verhoogde luchtverontreiniging een negatieve impact heeft op de vatbaarheid en ontwikkeling van de ziekte. "Een kleine toename van de concentratie fijnstof in de lucht met 1 microgram wordt in verband gebracht met een langere beademingstijd bij gehospitaliseerde covidpatiënten en mogelijk zelfs met een toename van het sterftecijfer met 8 tot 11 procent. Ook de bevolkingsdichtheid zou een rol spelen."