"Longartsen zeggen al jaren dat de e-sigaret niet als veilig alternatief voor roken mag beschouwd worden", waarschuwde professor en longarts UZ Gent, Guy Joos, een hele tijd geleden al. Nu Frankrijk vanaf 1 juli een streng rookverbod invoert op openbare plaatsen waar kinderen regelmatig komen (parken, schoolomgevingen, bushaltes, sportfaciliteiten en stranden), onderstreept hij nog eens de risico's. Intussen voert minister Vandenbroucke de strijd tegen vapes wel op, daarbij geïnspireerd door Nederland.
Passief roken heeft ernstige gevolgen, vooral voor kinderen en astmapatiënten. Kinderen, met hun nog ontwikkelende longen en luchtwegen, lopen een verhoogd risico op luchtwegziektes en chronische bronchitis. Astmapatiënten ondervinden bijkomende schade door blootstelling aan rook. Daarnaast draagt roken bij aan longkanker, cardiovasculaire aandoeningen en andere ernstige gezondheidsproblemen, duidt de Gentse longarts nog eens.
Rook- en vapeverbod: één strijd
Hoewel de rookconcentratie op het strand door wind verdunt, blijven gevoelige individuen risico lopen. Een breed rookverbod heeft niet alleen gezondheidsvoordelen, maar dient ook een preventief doel: het ontmoedigen van kinderen om later zelf te gaan roken, bepleit hij in De Morgen.
In dezelfde krant breekt minister Vandenbroucke een lans voor een verbod op smaakjes voor vapes en verdedigt hij strengere regelgeving en zware straffen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bekritiseert de vape-industrie scherp en vergelijkt hun verslavingsstrategie met die van gokbedrijven.
Opvallend is dat caféterrassen vandaag niet onder het rookverbod vallen, wat Joos als een gemiste kans beschouwt. De wil daartoe bestaat immers wel en België overweegt dat verbod, maar lobbygroepen bemoeilijken de implementatie. Ook vapen blijft buiten schot, ondanks de schadelijkheid van de chemicaliën in e-sigaretten en het verhoogde risico op nicotineverslaving.
Duidelijk verbod
Tegenstanders, zoals de Belgische sectorfederatie VapeBel, vrezen dat een verbod de illegale markt zal versterken, met schadelijke gevolgen voor de volksgezondheid. Vandenbroucke en zijn Nederlandse collega Karremans vinden dit argument onvoldoende, omdat kinderen juist door smaakjes aangetrokken worden. Zij benadrukken het belang van een duidelijke boodschap aan de bevolking over de schadelijke stoffen in vapes.
Een smaakverbod moet deel uitmaken van een bredere aanpak, inclusief ondersteuning voor mensen die willen stoppen met vapen, preventiecampagnes, en een strenge handhaving van de wet. In België kunnen winkels zelfs gesloten worden bij hardnekkige overtreding. Vandenbroucke stelt ook voor om het bezit van illegale vapes boven een bepaalde hoeveelheid strafbaar te maken, om 'kleine dealers' aan te pakken.
Tot slot pleiten België en Nederland voor een gecoördineerde Europese aanpak om illegale handel en online verkoop via buitenlandse webshops te bestrijden. Vandenbroucke noemt vapes een ernstig gevaar voor de volksgezondheid en roept op tot dringend optreden op zowel nationaal als Europees niveau.
Dr. Joos van zijn kant verdedigt een rookverbod in België, vooral in dichtbevolkte gebieden waar passief roken een grotere impact heeft. Landen zoals Schotland, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en sommige Spaanse stranden zetten al stappen in de richting van een strikter beleid.
Naast verbodsmaatregelen zijn prijsverhoging van tabaksproducten en promotie van een gezonde levensstijl effectieve strategieën om roken terug te dringen.
