In een persoonlijk en krachtig interview voor De Morgen deelt chirurg, humanitair en voormalig minister Réginald Moreels (75) zijn levensverhaal. Zijn antwoorden op de beroemde Proust-vragen onthullen een arts wiens leven werd getekend door oorlog, idealisme, lijden én hoop.
“Dokter zijn is voor mij een roeping”, aldus Moreels. “Ik vergelijk het vaak met de wind op de dijk: soms is die zo sterk dat je achterover moet hellen om niet weggeblazen te worden. Het is die wind die mij voortstuwt.”
Zijn passie voor geneeskunde is nooit verminderd, ondanks fysieke aftakeling en een zwaar leven vol confrontaties met menselijk leed. “In het zesde leerjaar wist ik al dat ik arts wilde worden.”
Humanitair werk als levenshouding
Moreels werkte zoals bekend in conflictgebieden over de hele wereld, van Oost-Congo tot Mosoel, en richtte het chirurgisch-verloskundig centrum Unichir op. “Reizen naar humanitaire conflictgebieden is het beste vaccin tegen onverdraagzaamheid.”
Hij noemt het engagement tegenover zijn patiënten cruciaal: “Het engagement is voor mij meer dan een job. Ik engageer mij tegenover de zieken die ik opereer, tegenover de mensen die van de regen in de drup verzeild zijn.”
Trauma, anorexia en alternatieve genezing
Een dieptepunt in zijn leven was de jarenlange strijd met anorexia, een uiting van oorlogstrauma. “Die anorexia is binnengeslopen als een terrorist. Elke dag moest ik tegen die terrorist vechten, zeven jaar lang.”
Aan psychiatrische hulp had hij daarbij niet zoveel: “Ik bespeelde psychiaters, medicatie spoelde ik door het toilet. Uiteindelijk werd ik geholpen door alternatieve therapieën en een healster, iemand die je energie doorgeeft.”
"Het klinkt misschien vreemd, maar als wetenschappelijk opgeleid persoon geloof ik meer in de alternatieve geneeskunde. Ik heb nooit begrepen dat aloude alternatieve geneeswijzen die al duizenden jaren beoefend worden niet meer gerespecteerd worden. In Parijs is dat anders, daar wordt acupunctuur gedoceerd aan de universiteit.
Met die laatste uitspraak lijkt Moreels wel wat achterop te lopen, want acupunctuur is ook in ons land aanvaard in de klassieke geneeskunde.
De rebel in de chirurg
“Ik ben een rebel. En naarmate ik ouder word, rebelleer ik nog meer.” Moreels heeft scherpe kritiek op het militarisme van de huidige Europese regeringen: “Ik kan geen wapen meer zien. Als oorlogschirurg heb ik alle wonden gezien. Van machetes tot chemische wapens.”
Zijn visie op de menselijke natuur is confronterend: “De sapiens is een historische leugen. De mens is niet wijs. Wetenschappelijk en technologisch geëvolueerd, maar moreel nul.”
Hij is een overtuigd pacifist en aanhanger van actieve geweldloosheid: Gandhi, King, Mandela en paus Franciscus zijn zijn geestverwanten.
Ethische kwesties: autonomie boven alles
Als LEIF-arts pleit hij voor het recht op zelfbeschikking: “Iedereen moet het recht hebben om zelf over zijn dood te beslissen. Ethische kwesties moeten geprivatiseerd worden.”
Zijn ideale dood? “Gecontroleerde sedatie. Geen spuitje van het ene op het andere moment. Tijd om afscheid te nemen.”
Spiritualiteit, liefde en veerkracht
Tijdens een spirituele crisis zag hij een visioen van Christus en Thich Nhat Hanh, een aanhanger van de walking meditation. “Was dat een mythische ervaring? Misschien wel. Achteraf kun je uit die visuele hallucinatie allerlei symboliek halen, maar de ervaring zelf heb ik gehad. Punt.”
Over liefde zegt hij: “Liefde is gelukkig zijn dat de ander er is. Na vijftig jaar huwelijk weet ik: liefde is een werkwoord.”
Wat hij artsen wil meegeven
- “Als arts ben je nooit alleen technicus. Je bent getuige, medemens en soms baken.”
- “Humanitaire geneeskunde is geen avonturisme, het is een moreel kompas.”
- “We moeten durven praten over falen, kwetsbaarheid en posttrauma – ook in de witte jas.”
Zijn grootste droom?
"Mijn memoires schrijven. Een uitgever belde mij onlangs: 'Réginald, jij hebt zoveel beleefd, zoveel verschrikkelijke verhalen te vertellen, zoveel plezante anekdotes, zoveel mensen ontmoet, van Kofi Annan tot Jimmy Carter tot de paus, je moet dat neerschrijven.' Ik kan dat inderdaad allemaal niet voor mezelf houden", besluit hij lachend.
Laatste reacties
Marc DE MEULEMEESTER
02 juni 2025Dank U Reginald om een baken van licht te zijn in een zee van ellende !