"Hoger corona-sterftecijfer in gebieden met luchtvervuiling plausibel"

Is luchtvervuiling een verzwarende factor voor Covid-19? Het lijkt erop, maar de epidemie is zo nieuw dat meer onderzoek dit moet bevestigen. "Een hoger sterftecijfer in gebieden met meer luchtvervuiling lijkt plausibel, maar of het ook leidt tot meer infecties, is nog moeilijk uit te maken", zegt expert Ben Nemery (KU Leuven).

De Leuvense prof beantwoordt samen met andere experts drie vragen over luchtvervuiling en covid-19 op de vrtnws-site. 

Vlaanderen scoort, net als bijvoorbeeld Lombardije, heel zwak binnen Europa als het op luchtvervuiling aankomt. Onze dichtbevolkte regio heeft heel wat industrie en een druk verkeersnet, en er is de nabijheid van andere industriegebieden zoals het Ruhrgebied in Duitsland.

De vragen en hypotheses rond het thema corona en luchtvervuiling, zijn daarom des te actueler en prangender, temeer daar de Belgische coronacijfers niet fantastisch zijn, zelfs al is er bij onze telling een lichte overschatting in tegenstelling tot andere landen die systematisch hebben onderschat. 

Gevaarlijke cocktail

De burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo, zette het thema onlangs extra in de verf: ze wil niet dat het autoverkeer in haar stad te veel toeneemt, nu meer mensen het openbaar vervoer mijden wegens covid-19. Als het verkeer te veel toeneemt, zal ze maatregelen nemen, dreigde ze. Hidalgo noemt luchtvervuiling en corona immers "een gevaarlijke cocktail". 

"De conclusie zou eigenlijk logisch zijn: als we vervuilde lucht inademen, stijgt na verloop van tijd de kans op een hart- of longaandoening, of bijvoorbeeld diabetes. Die factoren werken dan weer negatief voor iemand die covid-19 oploopt: ze kunnen de prognose voor die patiënten bij een opname verzwaren", luidt het. Deze risicopatiënten zijn bekend.

11x hoger risico

Maar er is meer. Zo is er recent Amerikaans onderzoek van de universiteit van Harvard, dat het volgende concludeert: per microgram fijnstof (PM 2,5) per kubieke meter in de lucht extra, hebben covid-patiënten 8 procent meer kans om aan het virus te sterven. Voor 65-plussers (die sowieso een grotere risicogroep zijn) ligt de fijnstof-risicofactor  11 keer hoger bij covid-19 dan bij andere aandoeningen, besluit Harvard. Dit onderzoek is nog niet gereviewed door peers maar de studie zou  een betrouwbaarheid van 95%. De onderzoekers filterden daarbij 20 factoren weg die het dodental negatief zouden kunnen beïnvloeden, zoals de armoedegraad, het aantal ziekenhuisbedden, het percentage obesitasgevallen enz. 8 procent meer doden per microgram fijnstof extra, concludeert Harvard.

Onderzoekers van de Martin Luther-Universiteit in Halle/Wittenberg onderzochten een mogelijk verband tussen luchtvervuiling door stikstofdioxide en coronadoden in Spanje, Duitsland, Frankrijk en Italië. Zij concluderen dat 78 procent van de doden in 5 van de meest vervuilde regio's in Noord-Italië en centraal Spanje is gevallen.  Ook hier weer: aanwijzingen, maar nog geen bewijzen voor een echt oorzakelijk verband. Daarvoor is het sowieso ook nog te vroeg, want daar moet veel extra onderzoek voor volgen. 
 
In vervuilde regio's vielen de meeste doden, maar de studies tonen voorlopig enkel een verband aan, nog geen oorzaak

Sars: 84%
En er is nog de voorgeschiedenis met Sars. Experts van de Europese Public Health Alliance (EPHA), stuurden ruim een maand geleden al een duidelijke waarschuwing gebaseerd op uitgebreid onderzoek na Sars. Die studies - die wel al volledig getoetst zijn - concludeerden dat mensen die in vervuilde regio's woonden, maar liefst tot 84 procent meer kans hadden om te sterven aan complicaties door Sars. 

Toxicoloog en longspecialist Ben Nemery van KU Leuven vat samen: "Wie Covid-19 oploopt en in een regio woont met meer luchtvervuiling, heeft een slechtere prognose. Een hoger sterftecijfer is plausibel, maar nog niet aangetoond."  

Professor Tim Nawrot van de universiteit van Hasselt zegt het zo op VRTNWS: "Een hoger sterftecijfer is zeker niet zo gek als veronderstelling. We weten dat luchtverontreininging het immuunsysteem beïnvloedt en ook de ontstekingsreacties in de longen. Dit kan de prognose van een patiënt negatief beïnvloeden."

Philippe Jorens, toxicoloog en diensthoofd intensieve zorg aan het UZ Antwerpen tot slot:  "Luchtverontreiniging kan virusinfecties ernstiger laten verlopen. Dat is onder meer al aangetoond voor het klassieke griepvirus, dus het lijkt ons heel logisch dat vervuiling ook voor corona een invloed kan hebben." Uit een Belgische studie blijkt ook dat wie uit een vervuilde omgeving komt, bij opname voor een ernstige ziekte langer op intensieve moet blijven, en ook veelal langer beademd moet worden, zegt hij. 
 

U wil op dit artikel reageren ?

Toegang tot alle functionaliteiten is gereserveerd voor professionele zorgverleners.

Indien u een professionele zorgverlener bent, dient u zich aan te melden of u gratis te registreren om volledige toegang te krijgen tot deze inhoud.
Bent u journalist of wenst u ons te informeren, schrijf ons dan op redactie@rmnet.be.