Geen enkele van de 50 deelnemers aan een UZ Gent-studie naar een coronavaccin heeft "ernstige of onverwachte" bijwerkingen. Een belangrijke stap en goed nieuws in de ontwikkeling van een volledig werkend vaccin door het Duitse bedrijf CureVac. In het Gentse Centrum voor Vaccinologie (CEVAC) wordt ook een tweede kandidaat-vaccin, van de Amerikaanse multinational Johnson & Johnson, getest. Die studie kampt echter met een tekort aan proefpersonen tussen 65 tot 75 jaar. "Dat is nochtans een risicogroep waarvoor een vaccin zeer belangrijk is", zeggen de onderzoekers.

De Belgische studie naar eventuele bijwerkingen van het CureVac-vaccin is midden juni opgestart. Vijftig Belgische vrijwilligers hebben zich opgegeven en hebben ondertussen hun eerste vaccinatie achter de rug. Een vijfde kreeg een placebo, de andere deelnemers kregen het studievaccin in een van de doseringen die getest worden. "Tot nu toe zijn onze impressies bijzonder goed", zegt prof. dr. Geert Leroux-Roels. Ook in Duitsland zijn proeven gestart, daar liggen de vaststellingen in dezelfde lijn. "Er zijn verschillende doseringen geprobeerd. Globaal genomen gaat het om een veilig product."

Een kleine groep proefpersonen maakt melding van milde klachten als vermoeidheid, koorts of hoofdpijn. De onderzoekers duiden dat mogelijke bijwerkingen erop wijzen dat het immuunsysteem geactiveerd wordt. Na 24 uur heeft het lichaam geanticipeerd en verdwijnen de klachten. Toch is de zoektocht naar een werkzaam vaccin tegen het coronavirus nog niet afgerond. "Als alles goed gaat, zal CureVac in september de eerste resultaten kunnen communiceren."

De ontwikkeling van het CureVac-vaccin kon de voorbije maanden op internationale belangstelling rekenen. Zo bleek in maart dat Amerikaans president Donald Trump interesse heeft om het vaccin op te kopen en enkel op eigen grondgebied beschikbaar te maken. De Duitse regering verhinderde die poging en de ontwikkeling van het bewuste vaccin kreeg later een Europese kapitaalinjectie van 80 miljoen euro. Het CureVac-vaccin wordt in drie Duitse steden (Tübingen, München en Hannover) getest, maar dus ook in Gent.

Ook een tweede beloftevolle kandidaat, een vaccin van de Amerikaanse farmareus Johnson & Johnson, wordt in Gent toegediend aan proefpersonen. "Daar zijn we net mee begonnen", zegt Leroux-Roels. "In een eerste fase wordt het kandidaat-vaccin geëvalueerd bij jonge volwassenen. Maar in een volgende fase wordt het beoordeeld bij oudere volwassenen van 65 tot 75. Daar hebben we moeite om vrijwilligers te vinden. Dat verwondert ons enigszins omdat we doorgaans vlot toegang hebben tot oudere volwassenen als deelnemers voor onze vaccinstudies."

Leroux-Roels vermoedt dat het negatieve beeld rond het coronavirus voor een overbezorgde houding zorgt bij mogelijke kandidaten. "Er bestaat misschien een misverstand dat coronavaccins de gevaccineerde ziek maken, infecteren of een bedreiging vormen voor de omgeving. Dat kan ik formeel ontkennen."

In Gent zal een groep van zowat 130 proefpersonen op dat laatste vaccin geëvalueerd worden, onder wie een 55-tal oudere personen. De onderzoekers benadrukken dat al hun studies in een gecontroleerde en veilige omgeving gebeuren. Wie algemeen gezond is en binnen een straal van 20 km rond het UZ Gent woont, kan zich informeren over de studie via www.uzgent.be/Cevac-corona2 en er zich eventueel kandidaat stellen.

Wereldwijd zijn er 198 kandidaat-vaccins in ontwikkeling waarvan er momenteel een twintigtal op de mens worden getest. Het Centrum voor Vaccinologie (CEVAC), een onderzoekseenheid van het UZ Gent, evalueert momenteel twee kandidaat-vaccins. Die behoren tot de koplopers, samen met een samenstelling door de farmaceutische bedrijven Pfizer en BioNTech, een vaccin door de universiteit van Oxford en een Chinese kandidaat.