Het jaarverslag 2024 van het Raadgevend Comité voor bio-ethiek (RCBE) moet jammer genoeg flink wat bladzijden uittrekken voor zijn eigen onderbezettingsproblemen. De vorige en huidige voorzitter, dr. Jan De Lepeleire en dr. Patrick Cras (foto), leggen de vinger op de wonde in hun voorwoord.
Het RCBE, opgericht in 1993, kampt immers met aanzienlijke structurele uitdagingen. Het budget is sinds de oprichting niet geïndexeerd en de zitpenningen voor leden (18,59 euro) en voorzitter (24,17 euro, voor bedrijfsvoorheffing) zijn laag gebleven. De voorzitters dr. Jan De Lepeleire (2023-2024) en dr. Patrick Cras (2024-2025) pleiten dan ook voor een verhoging om de kwaliteit van het werk te erkennen. Vanwege de beperkte personeelsmiddelen blijft het aantal commissies dat grondig of urgent werk kan verrichten beperkt. Dat impliceert een constante prioritering. Mogelijk leidt het tot langere publicatietermijnen voor adviezen.
Acuut personeelstekort
Ten gronde lijdt het RCBE onder een acuut personeelstekort. Vergelijkbare instanties in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk werken met 12-15 medewerkers, terwijl het huidige kader ontoereikend is (een zevental FTE’s). Het Comité beklemtoont dat ethische uitdagingen universele beginselen inhouden die in elk land dezelfde waakzaamheid vereisen, ongeacht landspecifieke verschillen in bevolking, geografie of cultuur.
Het aanwervingsproces kan enkel verlopen via de detachering van een vastbenoemde ambtenaar en levert nu al aanzienlijke problemen op, zeker nu overheden vaste benoemingen willen afbouwen. Het vergt telkens meerdere maanden voordat alle benoemingen afgerond zijn via beslissingen van de bevoegde autoriteiten. Dat komt de continuïteit van het werk natuurlijk niet ten goede.
De verhoogde werkdruk vergroot daarnaast het burn-out risico. Het tast bovendien de reputatie van het Comité aan.
Desondanks bracht het RCBE in 2024 bracht drie briefadviezen uit – naast de vervulling van tal van andere taken zoals brieven beantwoorden en representativiteitsfuncties.
- Briefadvies nr. 17 (9 september 2024): Verzamelen van gegevens over etnische afkomst in klinische proeven
- Briefadvies nr. 18 (1 oktober 2024): Impact van wettelijke regeling draagvrouwschap op sociale rechten betrokkenen
- Briefadvies nr. 19 (18 december 2024): Rapporteren van incidentele bevindingen bij bevolkingsscreening naar longkanker
Eigenlijk dient de opdracht van het RCBE nog te worden uitgebreid want er is ‘aanvullende reflectie’ nodig over ethische vraagstukken rond klimaatverandering en artificiële intelligentie in de gezondheidszorg. Het Comité bereidt proactief een ontwikkelingsplan voor met acties en benodigde middelen.
Door het beperkte personeelskader blijft het aantal grondig werkende commissies evenwel gelimiteerd, wat resulteert in langere behandeltermijnen.
> Aandacht voor medische dossiers stijgt in Commissies Medische Ethiek
