Het zopas afgelopen Verzekeringscomité van het Riziv erkent dat hervormingen in de gezondheidszorg noodzakelijk zijn om deze toekomstbestendig, toegankelijk en efficiënt te houden. Tegelijk is het Comité “bezorgd” en zelfs “negatief” (Bvas) over de manier waarop de regering de hervormingen doorvoert, met name de uitholling van het overlegmodel, dat sinds 65 jaar de hoeksteen vormt van het Belgische gezondheidszorgsysteem.
Prof. Stan Politis (Bvas, VBS): “Het verzekeringscomité heeft een negatief standpunt ingenomen over de eerste versie van het ontwerp kaderwet. Dat is ongezien. Daarmee neemt het geen genoegen en dat standpunt zal zo worden overgemaakt aan de minister, samen met de sectorale bekommernissen. Intussen blijft alles wat ons standpunt betreft (stakingsadvies) ongewijzigd tot 7 juli."
Een gezamenlijke tekst van alle vertegenwoordigers in het Comité komt in essentie hierop neer.
1. Uitholling van het overlegmodel door gewijzigde begrotingsprocedure
Het overlegmodel komt sterk onder druk te staan door verregaande wijzigingen in de begrotingsprocedure. De regering lijkt belangrijke beslissingen te nemen zonder volwaardig paritair overleg met actoren uit het veld (zorgverleners, ziekenfondsen en instellingen). Voorbeelden hiervan zijn:
- Een ontwerpbegroting voorleggen aan de ministerraad vóór bespreking in de Algemene Raad.
- De opdrachtenbrief van 20 juli die de werking van akkoordencommissies ondermijnt.
- Een begrotingsontwerp zonder advies van de Algemene Raad goedkeuren
Hierdoor dreigt de Algemene Raad — waar ook de regering zelf in vertegenwoordigd is — zijn inhoudelijke rol te verliezen.
2. Gebrek aan grondig en tijdig overleg
De manier waarop hervormingen worden doorgevoerd, laat weinig ruimte voor grondige dialoog. Besluiten worden vaak snel en zonder voldoende voorbereiding of consultatie genomen, in een context van besparingen en tekorten. Deze aanpak staat haaks op de complexiteit en impact van de beoogde hervormingen, zoals besparingen, herziening van de nomenclatuur, herstructurering van de eerstelijnszorg en herorganisatie van de zorg. Zonder betrokkenheid van het werkveld dreigen hervormingen hun doel voorbij te schieten.
3. Gebrek aan coherentie en afstemming
De hervormingspistes die het regeerakkoord voorziet, zoals de herziening van de nomenclatuur (vanaf 2028), hervorming van ziekenhuisfinanciering en versterking van zorgberoepen, worden onvoldoende op elkaar afgestemd. Wanneer bepaalde onderdelen versneld worden doorgevoerd en andere uitgesteld, ontstaat er onevenwicht dat de stabiliteit van het systeem en de zorg voor de patiënt kan aantasten.
4. Aantasting van het medebeheer
Het Comité signaleert dat de regering steeds meer maatregelen neemt zonder of met beperkt overleg met actoren op het terrein. Het medebeheer — waarbij ziekenfondsen en zorgverleners samen het beleid en de budgettering van de zorg bepalen — dreigt gemarginaliseerd te worden. Nochtans biedt dit model de beste garantie op doeltreffend beleid, gedragen door terreinkennis en ervaring. Het heeft tot nu toe mee gezorgd voor toegankelijke en kwaliteitsvolle zorg, ook voor kwetsbare groepen.
Oproep aan de regering
Het Verzekeringscomité vraagt met aandrang dat de regering het overlegmodel respecteert en versterkt. De zorgsector is bereid tot modernisering en samenwerking, maar waarschuwt dat hervormen niet mag betekenen dat het overlegmechanisme wordt afgeschaft. Hervormingen kunnen enkel duurzaam slagen als ze samen met het veld worden ontwikkeld.
Tot slot klinkt een stevig pleidooi om het overlegmodel niet overboord te gooien — het heeft 65 jaar gewerkt en kan mits actualisering ook in de toekomst de beste weg blijven om samen zorg te dragen voor een gezonde samenleving. Het blijft uniek dat alle organisaties die vertegenwoordigd zijn in het Comité - zowel ziekenfondsen, artsenvertegenwoordigers als ziekenhuizen - op die manier hun stem verheffen.
De regeringsvertegenwoordiger gaf alvast aan dat de regering de tijd zou nemen om de bezwaren te bestuderen en ook zou afwachten of en in welke mate de voor 7 juli geplande artsenstaking plaatsvindt.
> Voorzitters medische raden bekommerd om balans ziekenhuiszorg
> Kloppend hart zorg beschermen (cardiologen)
> Geen staking om loon, maar om ziel van het beroep (dr. Lieven Van Hoe)
> "Naar kostendekkende ziekenhuisfinanciering" (Margot Cloet)
