65 procent van de jongeren had het mentaal moeilijk tijdens de eerste coronagolf in het voorjaar van 2020. Dat blijkt uit een rapport dat psychologen vrijdag hebben voorgelegd aan de expertengroep GEMS, dat nieuwsagentschap Belga kon inkijken. Ook recente cijfers en onderzoek aan verschillende universiteiten tonen dat jongeren erg kwetsbaar zijn voor de psychologische tol van de coronamaatregelen.

De overheid moet dringend meer aandacht hebben voor jongvolwassenen (16-25) omdat die zwaar lijden onder de huidige situatie van sociale isolatie. Dat vragen deskundigen van de ad-hocgroep 'Psychologie en Corona'.

In niet-Covid-tijden zien psychologen bij 20 procent van de jongvolwassenen matige tot ernstige mentale problemen. Maar een bevraging bij meer dan 2.000 respondenten toont aan dat dat aantal gedurende de eerste coronagolf is opgelopen tot 65 procent.

"We vermoeden dat dat vandaag nog erger is, de maatregelen zijn er nog steeds en wegen steeds zwaarder", zegt onderzoeker Inez Germeys. Jongeren melden - meer dan andere groepen - gevoelens van eenzaamheid, een gebrek aan motivatie en psychologische klachten.

Ook uit de grootschalige motivatiebarometer blijkt dat jongeren al sinds het begin van de coronacrisis stelselmatig aangeven dat hun psychologische behoeften zwaar onder druk staan. Vooral het gebrek aan sociaal contact is problematisch, leggen de onderzoekers uit.

De langdurige beperkingen in sociaal contact leggen een hypotheek op de ontwikkeling bij jongeren tussen 10 en 18 jaar en jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar oud. Een leeftijd waarop ze zich dankzij sociaal contact ontplooien tot onafhankelijke individuen met een eigen identiteit.

"Goede sociale vaardigheden worden in verband gebracht met minder psychologische klachten", zeggen de experten. Die leiden uit een reeks studies af dat de huidige situatie "uiterst zorgwekkend" is. "Zowel op het vlak van hun academische en sociale ontwikkeling als op het vlak van hun mentale gezondheid."

De onderzoekers melden dat volgens recente cijfers de wachtlijsten voor psychologen het langste zijn voor jongeren. Een bijkomende aanbeveling aan de GEMS is daarom om universiteiten en hogescholen financiële middelen te geven om jongerenpsychologen in te zetten. Al kan psychologische remediëring niet de enige piste zijn en moet er volgens de experten ook vooral gewerkt worden aan het herstellen van een minimaal sociaal contact.

Ook de erkenning van de inspanning die jongeren vandaag doen, is ondermaats. Ze lopen amper gezondheidsrisico, maar moeten toch een grote opoffering maken voor de samenleving. "Er wordt wel vaak gezegd dat het mentaal welzijn van jongeren belangrijk is, maar dat wordt door hen niet zo ervaren."

Concrete overheidscommunicatie die specifieke doelen en tussentijdse objectieven vooropstelt, is voor jongeren nog belangrijker dan voor volwassenen. "Het aanwakkeren van gevoelens van wanhoop moet vermeden worden, zeker bij jongeren."

Ten slotte maakt de expertengroep zich ook zorgen over de financiële situatie van jongeren, vooral nu studentenjobs vaak worden geschrapt. De onderzoekers stellen een tijdelijke versoepeling van het leerkrediet voor en financiële steun voor jongeren die hun inkomen zagen wegvallen.